آگاهی از ارتباط بین دیابت و سلامت دهان در ارتقای سلامت این بیماران اهمیت فراوانی دارد و افراد مبتلا به دیابت باید به بهداشت دهان خود توجه ویژه ای داشته باشند.

در زیر چند نکته کلیدی درباره ارتباط بین دیابت و سلامت دهان را با هم دنبال می کنیم:

1. بیماری لثه: دیابت یک عامل خطر (risk factor) برای بیماری لثه است. سطوح بالای قند خون می ‌تواند به رشد باکتری‌ ها در دهان کمک کرده و منجر به التهاب لثه (gingivitis) شود و اگر درمان نشود، به بیماری لثه بیانجامد. بیماری لثه ممکن است در افراد مبتلا به دیابت سریع تر پیشرفت کند و شدت بیشتری داشته باشد.
2. افزایش خطر عفونت‌ها: افراد مبتلا به دیابت ممکن است در معرض عفونت ‌ها از جمله عفونت ‌های دهانی باشند. توجه به بهداشت مناسب دهان، برای جلوگیری از عفونت ‌ها و حفظ سلامت کلی ضروری است.
3. زروستومیا(خشکی دهان): دیابت می‌تواند منجر به کاهش تولید بزاق شود که «زروستومیا» را به دنبال دارد. بزاق، اسید حاصل از فعالیت باکتری ها را در دهان خنثی می کند و ذرات غذایی را از روی بافت ها می شوید، بنابراین کاهش بزاق خطر پوسیدگی دندان و مشکلات لثه را افزایش می ‌دهد.
4. کاهش سرعت ترمیم زخم‌ ها: دیابت می ‌تواند بر کارآیی بدن در ترمیم زخم‌ ها، همچنین زخم های محیط دهان (پس از جراحی یا ایجاد شده بعد از تروما) تأثیر بگذارد.
5. عفونت ‌های قارچی (کاندیدیاز): به دلیل افزایش میزان قند در بزاق، افراد مبتلا به دیابت ممکن است به عفونت ‌های قارچی دهانی مانند کاندیدیاز حساس باشند.
6. سندروم دهان سوزان (Burning Mouth Syndrome): این سندروم در افراد مبتلا به دیایت بیشتر رایج است. برخی افراد مبتلا به دیابت ممکن است به سندروم دهان سوزان، دچار شوند. علت دقیق این مسأله خوب مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که آسیب به اعصاب (نوروپاتی) در اثر دیابت ممکن است در ایجاد این سندرم نقش داشته باشد.
7. تأثیر بر حس چشایی: دیابت می ‌تواند بر حس چشایی تأثیر بگذارد و باعث تغییر در حس چشایی شود.

ارتقای سلامت دهان و دندان در افراد مبتلا به دیابت:

0. کنترل قند خون: کنترل قند خون در محدوده  مشخص (target range) برای سلامت بدن و سلامت دهان و دندان حیاتی است.
1. مراجعه به دندانپزشک: در بازه های زمانی مشخص (3-6 ماه) به دندانپزشک مراجعه کنید و دندانپزشک خود را در مورد وضعیت دیابتتان مطلع کنید.
2. بهداشت دهان موثر: بهداشت دهان به خوبی رعایت شود. مسواک  زدن دست کم دو بار در روز، استفاده از نخ دندان و استفاده از دهانشویه به افراد مبتلا به دیابت توصیه می شود.
3. ترک سیگار: اگر فرد مبتلا به دیابت سیگار می‌کشد، ترک آن برای مدیریت دیابت و سلامت دهان مهم است.
4. مصرف آب: مصرف کافی آب برای کاهش علائم خشکی دهان (زروستومیا) ضروی است.

دکتر «سعید افزون»، کارشناس سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز