تجزیه و تحلیل مواد خوراکی برای بررسی آلودگی مایکوتوکسین
بسیار اهمیت دارد، زیرا خوراک می تواند تحت تأثیر آب و هوا، روش های کشاورزی و
قوانین محلی، آلوده به مایکوتوکسین ها شود.

 

استفاده جهانی از مواد خوراکی در تولید خوراک دام باعث افزایش
خطر آلودگی های شیمیایی و میکروبیولوژیک در حیوانات تولید کننده مواد غذایی می شود.
این خوراک می تواند با میکروارگانیسم ها، مایکوتوکسین ها، محصولات جانبی حیوانی،
آلودگی های آلی و فلزات سمی آلوده شود.

از سویی دیگر آلودگی خوراک حیوانات تأثیر منفی بر سلامت
حیوانات و نیز سلامت انسان دارد. در میان عوامل آلوده کننده، مایکوتوکسین ها به
عنوان یک منبع آلودگی عمده در خوراک دام و مواد غذایی انسانی به حساب می آید.

مایکوتوکسین ها متابولیت های ثانویه قارچی و دارای ترکیب
شیمیایی و آثار فیزیولوژیک متفاوتی هستند که تا کنون بیش از 400 نوع مختلف از آن
شناسایی شده است.

6 گروه از بین مایکوتوکسین ها دارای آثار سرطانزایی و یا
مسمومیت زایی برای انسان و دام است که در کشاورزی و صنایع غذایی به عنوان مهمترین
ها در نظر گرفته می شود.

این گروه ها شامل:

·        
آفلاتوکسین ها(آفلاتوکسینB1 

·        
اکراتوکسین
ها(اکراتوکسین (A 

·        
فومونیسین
ها(فومونیسینB1  

·        
زئارالنون

·        
پاتولین

·        
تریکوتسن
ها(داکسینیوالنول)

این 6 گروه، شایعترین سموم قارچی است که در خوراک حیوانات
و غذای انسان وجود دارد.

بسیاری از مواد غذایی و خوراکی دام می تواند قبل از
برداشت، در حین حمل و نقل و یا ذخیره سازی، با مایکوتوکسین ها آلوده شود. ذرت،
گندم، جو، برنج، آجیل، شیر، پنیر، بادام زمینی و پنبه دانه محصولاتی است که اغلب
با مایکوتوکسین آلوده شده و در خوراک حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد.

مایکوتوکسین ها طیف گسترده ای از اثرات نامطلوب و سمی
 روی حیوانات دارد که بر سلامت و بهره وری کلی آنها تأثیر می گذارد.
مایکوتکسین ها با کاهش بهره وری، افزایش میزان بیماری ها و کاهش عملکرد تولیدمثلی،
باعث ایجاد «مایکوتوکسیکوز» می شود و به میزان قابل توجهی ضررهای اقتصادی را در
حیوانات ایجاد می کند. 

به همین دلیل مقرراتی برای مایکوتوکسین های اصلی مواد
غذایی و خوراکی در دست کم یکصد کشور دنیا و با شرایط متفاوتی وجود دارد، اما اکثر
این مقررات مربوط به آفلاتوکسین ها است.

این تنوع در مقررات مربوط به سطوح تحمل پذیری مایکوتوکسین
ها چالش بزرگی برای صنعت خوراک دام است و اهمیت تجزیه و
تحلیل مایکوتوکسین در مواد غذایی خام را قبل از ورود به زنجیره غذایی
و خوراک دام افزایش می دهد.

برای تعیین اینکه آیا مواد خوراکی با مایکوتوکسین آلوده است
یا خیر، باید مورد آزمایش قرار گیرد و در این زمینه روش نمونه گیری مناسب
برای پیشبرد نتایج قابل اطمینان ضروری است؛ زیرا توزیع ناهمگونی از مایکوتوکسین ها
در دانه ها و سایر مواد غذایی وجود دارد./ف.نوروزی فرد

«الهام اشرفی»، دکترای تخصصی اصلاح نباتات (ژنتیک و
بهنژادی گیاهی)دانشکده تغذیه و علوم غذایی