واکسیناسیون اقدام بسیار مهم و با ارزش در راستای پیشگیری
از عفونت های مختلف یا کاهش شدت بیماری هاست و به کمک آن می ‌توان با هزینه‌ بسیار
اندک، از ابتلا به بسیاری از بیماری ‌ها جلوگیری کرد و موجب نجات جان انسان ها شد.

 

با اجرای برنامه‌ واکسیناسیون همگانی در جهان شیوع بسیاری
از بیماری‌ های کشنده یا خطرناک نظیر دیفتری، کزاز، سیاه‌ سرفه و فلج اطفال در بین
شیرخواران، کودکان و بزرگسالان به‌شدت کاهش یافته است، همچنین بیماری آبله با
واکسیناسیون همگانی و پیگیری سازمان جهانی بهداشت (WHO) به ‌طور کامل ریشه ‌کن شده است.

واکسن ها از میکروب، یا ویروس کشته ‌شده یا ضعیف ‌شده، یا
اجزای پروتئینی و اسید نوکلئیکی پاتوژن عامل بیماری‌ ساخته می شوند.

با تزریق واکسن، سیستم ایمنی ماده ای به نام «آنتی
بادی» یا «پادتن» تولید می کند که به مدت طولانی در بدن فعال باقی می‌ ماند و در
صورتی ‌که فرد با بیماری واقعی مواجه شود، از بدن در مقابل آن ویروس یا میکروب
محافظت می ‌کند. همچنین سایر سلول های سیستم ایمنی نیز خاطره ای از واکسن
ایجاد می کند که در دفاع بر علیه پاتوژن در برخورد بعدی نیز موثر است.

واکسینه شدن نوزادان، کودکان و مادران باردار مطابق زمان‌بندی
مهم است؛ زیرا واکسیناسیون درست و به موقع می تواند موجب حفاظت از آنها در برابر
بیماری ها شود، به ویژه زمانی که در تعامل با سایر افراد باشند.

بیماری کووید-19، بیماری همه گیری که جان میلیون ها
نفر در جهان را گرفته است، شرایطی را ایجاد کرد تا مردم با چالش هایی که یک
میکروارگانیسم می تواند ایجاد کند، با دقت بیشتری آشنا شوند. این بیماری نه تنها
سیستم های مراقبت های بهداشتی را به چالش کشیده، بلکه سیستم های اقتصادی و الگوهای
اجتماعی_فرهنگی را نیز درگیر کرده است.

اگرچه به علت تمرکز عمده کارکنان مراقبت های بهداشتی بر
رویارویی با چالش‌های ناشی از بیماری کووید-19 و فاصله گذاری فیزیکی و
قرنطینه، برنامه های واکسیناسیون برای کنترل و از بین بردن سایر بیماری
های قابل پیشگیری با واکسن مانند فلج اطفال و سرخک به طور قابل توجهی
تحت تأثیر قرار گرفته است.

نوزادان واکسینه نشده یا کودکان بزرگتر که واکسیناسیون های
برنامه ریزی شده را با تاخیر دریافت می کنند و یا ممکن است به طور کامل از دست
بدهند، یک نگرانی جدی برای سلامت عمومی هستند، زیرا این گروه به ویژه در کشورهایی
که ویروس هایی نظیر سرخک، دیفتری و فلج اطفال غالب و نرخ واکسیناسیون در آنها
پایین است، امکان ابتلا و انتشار عفونت ها را دارند.

با وجود تلاش های جهانی برای کنترل بیماری های واگیردار از
طریق واکسیناسیون، سازمان جهانی بهداشت هشدار داد که به علت همه‌گیری ویروس
کرونا، برنامه های واکسیناسیون برای بیماری‌های غیرکووید19 در سراسر
جهان کاهش یافته است و احتمال شیوع بیماری‌هایی نظیر سرخک وجود
دارد، موضوعی که می‌تواند جان میلیون ‌ها کودک را در جهان به خطر بیندازد.

این امر مهم به ما یادآوری می کند که واکسن ‌ها چقدر
ارزشمند هستند و هرگاه واکسنی برای یک بیماری وجود دارد، باید کودکان و همچنین در
صورت نیاز بزرگسالان را با آن واکسینه کنیم. زیرا بدون محافظت واکسن، بیماری‌ها می
‌توانند به سرعت پخش شده و پیامدهای وخیمی به بار آورند.

دکتر «عاطفه طالع پور»، استادیار
گروه ایمنولوژی دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز