اگر از یک دیابتی بپرسید تعریف دیابت چیست احتمالا جوابش این است که «بالا بودن قند خون»؛ این جواب تقریبا تعریف درستی از بیماری دیابت است اما سوال اصلی این است که چرا در دیابت، قند خون مان بالا می رود؟ و جوابش این است که در دیابت، سوخت و ساز قند در بدن دچار اختلال می شود.

 

می دانید قصه از کجا شروع می شود؟ واقعیت این است که هر غذایی که ما میخوریم، برای اینکه توسط سلول های بدن مان مصرف شود، باید تبدیل به قند شود و مهمترین ابزار بدن برای کنترل این قند، غده ای است که در مجاورت معده قرار گرفته؛ غده ای به نام لوزالمعده یا پانکراس.

این غده ترشح هورمون انسولین قند خون را پایین می آورد؛ یعنی هر وقت مغز ما توسط گیرنده های خودش متوجه افزایش میزان قندخون شود، فرمان ترشح انسولین را به پانکراس اعلام می کند و با ورود انسولین به خون، ظرف مدت کوتاهی قندخون ما کاهش می یابد و به مقدار طبیعی می رسد. دیابت دقیقا یعنی اختلال در همین چرخه طبیعی.

دیابت چند نوع است؟

سازمان جهانی بهداشت در دسته بندی این بیماری، 3 نوع دیابت را مشخص کرده است: دیابت نوع یک، نوع دو و حاملگی.

دیابت نوع یک: مبتلایان به دیابت نوع یک، مشکل شان این است که لوزالمعده شان توانایی تولید انسولین را ندارد. علائم این نوع دیابت معممولا در کودکی بروز می کند که شامل خستگی، پر ادراری، پر نوشی، گرسنگی ناگهانی، کاهش وزن، تشنگی زیاد، تاری دید و خستگی است.

دیابت نوع دو: علت اصلی بروز دیابت نوع دو، کاهش اثر انسولین است؛ یعنی یا انسولین کار خودش را به درستی انجام نمی دهد و یا سلول ها به انسولین، مقاوم شده اند و یا مقدار ترشح انسولین کاهش پیدا کرده و یا اصلا مقدار انسولین در خون طبیعی است اما مقدار قندخون افزایش زیادی پیدا کرده است. در بیشتر اوقات، ترکیبی از این دلایل باعث ایحاد دیابت نوع دو می شود. این نوع دیابت در بین افراد چاق بیشتر دیده می شود و درصد شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است.

دیابت حاملگی: این نوع دیابت، همانطور که از اسمش پیداست، مختص دوران بارداری زنان  است ولی مشکل اینجاست که 5 تا 10 درصد از این زنان، بعد از زایمان شان به دیابت نوع نوع دو مبتلا می شوند. این دیابت به دلیل تغییر شرایط طبیعی بدن در اثر بارداری به وجود می آید و معمولا سابقه خانوادگی در ابتلا به آن نقش دارد.

دیابت چه خطراتی دارد؟

اگر نتوانید دیابت خودتان را کنترل کنید، کم کم سر و کله عوارض آن یکی یکی پیدا می شود. چشم، قلب، کلیه و انگشتان پا حساس ترین و مهمترین اعضایی از بدن هستند که درگیر عوارض دیابت می شوند. شبکیه چشم پر از مویرگ های باریک خونی است که با پیشرفت دیابت، مسدود می شوند و مویرگ های جدیدی جای آنها را می گیرد و این اتفاق آنقدر تکرار می شود که در شبکیه چشم، جا برای سلول های بینایی تنگ می شود و ذره ذره دید بیمار، تار و محو شده و در نهایت، بیمار نابینا می شود.

کلیه هم مثل چشم، آرام آرام مویرگ هایش از بین می روند و کم کم کارکردش مختل می شود. آسیب مویرگ های قلب هم زمینه سکته قلبی بیمار را فراهم می کند. عروث و اعصاب حساس انتهای اندام ها نیز به همین منوال آسیب می بینند و نوک انگشتان پا حسش را از دست می دهد و به راحتی زخمی و عفونی می شود.

دیابت همچنین ممکن است منجر به اختلال در کارکرد مری، تنبلی معده، اختلال در عملکرد کبد و کیسه صفرا و بروز نقایصی در کارکرد روده بزرگ و روده کوچک هم بشود اما عوارض و مشکلات دیابت فقط همین ها نیست. هیپوگلسیمی و کتواسیدوز دیابتی دو وضعیتی هستند که در اولی، پایین آمدن شدید و ناگهانی قندخون و در دومی، بالارفتن شدید و ناگهانی آن باعث می شود بیمار به اغما برود و اگر درمان مناسبی دریافت نکند، جانش را از دست بدهد.

برگرفته از بسته اطلاعاتی دیابت

معاونت بهداشت وزارت بهداشت