مهمترین ساختار جامعه برای پیشگیری از اعتیاد، محیط
خانواده است؛ بیشتر متون علمی و پژوهش ها نشان می دهد که ارتباط موثر و به دور از
سرزنش و تحقیر، عامل مهم و محافظت کننده ای در پیشگیری از اعتیاد فرزندان است. 

 

به گزارش روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان شهرستان
استهبان، بیشتر والدین از تاثیرهای مخرب سرزنش و تحقیر روی فرزندان آگاهی دارند،
اما آیا در عمل
می توانیم بدون سرزنش و تحقیر نکردن با فرزندان رفتار کنیم؟

برای ارتباط بدون تهدید و سرزنش، فقط داشتن آگاهی و دانش
کافی نیست و والدین باید با تمرین و تلاش مداوم، بتوانند به شکل درست عمل کنند.

راهکارهای زیر در این زمینه می تواند کمک کننده باشد:

به دنبال انگیزه و دلیل قوی برای تغییر رفتارها باشیم:
به عواقب بد سرزنش و تحقیر از جمله اعتماد به نفس بسیار
پایین، اختلافات خانوادگی، تامین نیاز عاطفی از دوستان ناآگاه، روابط خارج از
خانواده و گرایش به آسیب های اجتماعی مانند بزهکاری و اعتیاد، فکر کنیم.

در مورد چرخه و سیکل معیوب سرزنش کردن، فکر کنیم:
سرزنش کردن سبب ایجاد این فکر و باور در فرزند می ‌شود
که «من
ناتوانم و کاری از دستم بر نمی آید»، در نتیجه به دلیل نداشتن اعتماد به خود، رفتار خطا را
دوباره تکرار می کند و والدین با تکرار رفتار خطای فرزند، این گونه فکر می کنند که فرزندشان قصد
لجاجت و سرکشی دارد و در نتیجه با سرزنش کردن مجدد، آنها را تنبیه می کنند تا خشم برانگیخته
شده خود را فروکش کنند و تغییر
نکردن این رفتار، باعث می شود این چرخه معیوب همچنان ادامه پیدا کند.

ماشه چکان رفتارهای خود را شناسایی کنید و خود را برای
مواجهه با آن موقعیت آماده کنیم: با یادداشت برداری و تمرکز بر رفتارها، دقت کنیم که برای
کدام رفتار، چه زمانی و کجا از تکنیک سرزنش کردن استفاده می کنیم؛ تمرین کنیم که
در هر موقعیت چه کار کنیم و چه بگوییم.

از فرزندان در حد توانایی ها آنها انتظار داشته باشیم: فرزندمان
را با هیچ کس مقایسه نکنیم؛ حتی دوقلوهای همسان نیز تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند،
مقایسه کردن، مشکلات رفتاری کودکان را بیشتر می کند.

کمال گرا نباشیم: این فکر که فرزندم باید بی عیب و نقص باشد و اشتباهی نکند
یک خطای فکری است که باید آن را تصحیح کنیم؛ کودک در حال
رشد و یادگیری است و باید به او حق بدهیم که در رفتارهایش خطا داشته باشد.

برای کاهش رفتارهای خطای فرزندان، با آنها صحبت کنیم:
صبورانه با تکرار انتظارات و رفتار صحیح به فرزندمان برای تغییر کمک کنیم.

به جای سرزنش رفتارهای منفی، از اصول تشویق رفتارهای
مثبت استفاده کنیم: هر روز صبح این جمله را تکرار کنیم که «امروز می خواهم
به دور از سرزنش و تحقیر، رفتارهای مثبت فرزندم را ببینم و او را تقویت کنم».

به طور مرتب رفتار خود را ارزیابی کنیم: هر شب، میزان تغییر خود را ارزیابی کنیم که تا چه حد
موفق بوده ایم؛ بهترین شیوه ارزیابی، ثبت رفتارها بر روی کاغذ است،
در صورت موفق بودن به خودمان جایزه بدهیم.

احساس گناه نداشته باشیم: همیشه در فرایند تغییر رفتار، احتمال شکست وجود دارد؛ این طبیعی است که در جریان تغییر رفتار گاهی شکست بخوریم؛
در صورت شکست، به این فکر کنیم که نسبت به روزها و هفته
های گذشته چقدر تغییر کرده ایم. احساس گناه انرژی ما را برای ادامه فرایند تغییر
کم می کند.

در صورت بروز مشکل از
روانشناس کمک بگیریم: برای این کار، روانشناسان مراکز جامع سلامت به صورت رایگان
خدمات مشاوره ای و آموزش مهارت های فرزندپروری را به والدین ارایه می کنند، برای
ارتباط با روانشناس مرکز جامع سلامت کافی است به پزشک خانواده خود مراجعه کنیم.

«زهرا
محمدی» کارشناس مسوول سلامت روان شبکه بهداشت، درمان و آموزشی شهرستان استهبان