شیر منبع بسیار خوبی از
ویتامین ها و املاح به ویژه کلسیم است که نقش مهم آن در سلامتی استخوان، بر همگان
ثابت شده است.

 

متخصصان تغذیه توصیه می کنند
که شیر و دیگر فرآورده های لبنی باید به عنوان جزء اصلی یک رژیم تغذیه ای متعادل
مصرف شود.

در میان عوام برخی باورهای
نادرست در نقطه مقابل فواید سلامت بخش شیر وجود دارد که تغییر رژیم تغذیه ای افراد
جامعه بر مبنای این باورها، سبب حذف بی دلیل این ماده بسیار مغذی شده و تهدیدی
بالقوه برای سلامتی محسوب می شود.

مواد مغذی موجود در شیر:

شیر و فرآورده های لبنی
ترکیبی متوازن و مناسب از دیدگاه سلامت و منبع بسیار مهمی از مواد مغذی ضروری مانند
کلسیم، ریبو فلاوین، فسفر، ویتامین های A، D، B12
و اسید پانتوتنیک است.

فرآورده های لبنی همچنین
شامل پروتئین های با کیفیت بالا است که برای پاسخگویی به نیازهای تغذیه ای بدن،
بسیار مناسب هستند؛ از سوی دیگر، پروتئین های شیر، ارزش تغذیه ای دیگر پروتئین های
رژیم تغذیه ای نظیر گروه غلات، حبوبات، میوه و سبزی را از راه فراهم آوری
آمینواسیدها بالا می برند.

شیر و سلامتی:

بسیاری از افرادی که قصد
کاهش وزن دارند ، اغلب براساس باور اشتباه نسبت به چاق کنندگی محصولات لبنی، متمایل
به محدود کردن شیر و فرآورده های لبنی در رژیم تغذیه ای خود هستند.

شیر و فرآورده های لبنی شامل
اسیدهای چرب های اشباع بوده که با افزایش میزان کلسترول خون مرتبط هستند. نکته
قابل توجه این است که مصرف متعادل لبنیات به ویژه نوع کم چرب آن، در یک رژیم تغذیه
ای مناسب و متوازن نه تنها تهدیدی برای سلامتی نیست، بلکه می تواند موجب تضمین
سلامتی شود.

نتایج برخی تحقیقات علمی:

پوکی استخوان:
حذف شیر و فرآورده های لبنی از رژیم تغذیه ای می تواند منجر به تامین نشدن نیاز
بدن به کلسیم شود.

این اختلال برای بانوان و
افراد سالمند که نیاز بیشتری به کلسیم دارند، مصداق بیشتری دارد و کمبود کلسیم در بدن
می تواند منجر به بروز اختلال هایی نظیر پوکی استخوان شود.

سرطان روده:
برخی تحقیقات علمی گواه این مطلب است که احتمال ابتلا به سرطان روده در افرادی که روزانه
شیر و فرآورده های لبنی را در رژیم تغذیه ای خود مصرف می کنند، کمتر است.

فشارخون:
تحقیقات انجام شده در ایالت متحده نشان داده که مصرف میوه و سبزی به همراه لبنیات
کم چرب، بیشتر از مصرف میوه و سبزی به تنهایی، فشارخون را پایین می آورد.

دیابت نوع دو:
یک مطالعه جامع 10 ساله بر روی سه هزار فرد بالغ مبتلا به چاقی نشان داده است که
مصرف شیر و فرآورده های لبنی به جای شکر و دیگر کربوهیدرات ها می تواند در جلوگیری
از ابتلا به دیابت نوع دو در افراد چاق موثر باشد.

شیر و پوسیدگی دندان:

شیر و فرآورده های لبنی می توانند در
جلوگیری از پوسیدگی دندان موثر باشند.

مصرف پنیر و دیگر فرآورده
های لبنی می تواند سبب کاهش اسیدیته دهان، تحریک ترشح بزاق، کاهش تشکیل پلاک دندان
و در نهایت کاهش پوسیدگی دندان شود.

مصرف شیر خام(غیر پاستوریزه):

تمامی شیرهای دارای پروانه
ساخت سازمان غذا و دارو، پاستوریزه یا حرارت دیده و سپس سرد شده هستند.

از مصرف شیرخام یا
غیرپاستوریزه باید خودداری کرد؛ اگر چه فرآیند حرارتی پاستوریزاسیون سبب کاهش
میزان بعضی از ویتامین های شیر مانند ویتامینC می شود،
اما از سوی دیگر موجب کشته شدن باکتری های بیماری زای بسیار خطرناک موجود در شیر
خام شده و فرآیندی ضروری و اجتناب ناپذیر در تضمین ایمنی و سلامت محصولات لبنی است.

عدم تحمل لاکتوز:

«لاکتوز» یک کربوهیدارات ساده است که به صورت
طبیعی در شیر وجود دارد و به قند شیر معروف است.

به صورت طبیعی آنزیمی به نام
«لاکتاز» در روده کوچک وجود دارد که قند لاکتوز را تجزیه می کند تا بتواند جذب
جریان خون شود.

در بعضی افراد، آنزیم لاکتاز
به میزان کافی وجود نداشته و لاکتوز جذب نشده پس از ورود به روده بزرگ، در آنجا با
باکتری ها تجزیه می شود؛ این فرآیند تجزیه باکتریایی، اغلب همراه با تولید گاز، نفخ،
درد و اسهال بوده و این اختلال در بدن، با عنوان «عدم تحمل لاکتوز» شناخته می شود.

از آنجایی که شیر و فرآورده های
لبنی بسیار مغذی بوده و مصرف آنها ضروری است، به هیچ وجه افراد مبتلا به عدم تحمل
لاکتوز، نباید این گروه غذایی را از رژیم تغذیه ای خود حذف کنند.

امروزه انواع شیر بدون
لاکتوز قابل عرضه به مشتری هستند، همچنین مصرف برخی از فرآورده های لبنی که در آنها
قند لاکتوز تخمیر شده است مانند ماست و پنیر، می تواند برای افراد مبتلا به این
اختلال مناسب تر باشد .

مصرف لبنیات به همراه دیگر
مواد غذایی و یا توزیع مقدار مصرف روزانه در چند وعده کوچکتر، می تواند در کاهش
بروز عوارض عدم تحمل لاکتوز موثر باشد.

سویا به عنوان یک جایگزین:

سویا و محصولات آن، بدون لاکتوز
بوده و جایگزین مناسبی برای فرآورده های لبنی در صورت غنی سازی با کلسیم است.

امروزه در کشور ایران، محصول
«شیرسویا» در بازار وجود دارد که در صورت غنی سازی با کلسیم، جایگزین مناسبی برای
لبنیات در افرادی است که از عدم تحمل لاکتوز رنج می برند.

منابع دیگر کلسیم:

از دیگر منابع مهم کلسیم می
توان به ماهی، آجیل و خشکبار ،کنجد و سبزی های برگ دار اشاره کرد./103

مهندس «داود
سلیمانی»، کارشناس کنترل مواد غذایی مدیریت نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی
و بهداشتی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز

پایان
خبر