عملکرد غده تیروئید بر روی قسمت‌های مختلف بدن انسان تاثیرگذار است و همین باعث می‌شود تا کم کاری و پرکاری تیروئید به عنوان یک عامل و بیماری مهم مورد توجه قرار بگیرد؛ این تاثیر در دوران بارداری نیز بر روی مادر و جنین مشهود است و در واقع بسیاری از مادرانی که مشکل تیروئید دارند، نگران این هستند که تیروئید در بارداری تا چه حد و چگونه می تواند بر روی جنین اثرگذار باشد. 

هورمون تیروئید تاثیر زیادی بر روی متابولیسم و رشد بدن دارد؛ این هورمون در سه ماهه نخست بارداری برای جنین لازم و ضروری است، بنابراین قبل و بعد از بارداری باید سطح هورمون تیروئید را کنترل کرد؛ از آنجایی که در کم کاری و یا پرکاری تیروئید تنظیم سطح هورمون دچار اختلال شده، تاثیراتی را بر روی جنین به همراه دارد و بر همین اساس، درمان بیماری ‌های تیروئید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

نقش هورمون تیروئید بر روی جنین

جنین تا ۱۲ هفتگی قادر به تولید هورمون تیروئید نیست و این هورمون توسط جفت از بدن مادر به او منتقل می شود، از ۱۲ هفتگی تا بین ۱۸ تا ۲۰ هفتگی، جنین به تنهایی قادر به تولید هورمون است، اما میزان این هورمون به اندازه کافی نیست و از این رو بدن مادر و هورمون تیروئیدی که تولید می کند برای جنین بسیار مهم است؛ رشد سیستم عصبی و مغز جنین تحت تاثیر این هورمون است و نبود این هورمون در سه ماهه نخست می تواند باعث کند ذهنی شود و در مواردی کم کاری تیروئید منجر به تولد نوزاد نارس، نوزاد مرده و یا باعث پاره شدن جفت می شود.

علائم کم کاری تیروئید در بارداری

علائمی مانند خستگی و افزایش وزن می تواند نشان دهنده کم کاری تیروئید باشد، اما اینها علائمی است که در یک بارداری طبیعی نیز اتفاق می افتد، در حقیقت علائم کم کاری تیروئید بستگی زیادی به میزان کمبود هورمون در بدن دارد، اما به طور کلی برخی علائم مانند افزایش وزن، افزایش سطح کلسترول، خستگی، افسردگی، کاهش ضربان قلب، مشکلات حافظه، خشکی پوست، یبوست، تورم پا، گرفتگی عضلات را می توان در این زمینه نام برد.

شایع‌ ترین دلایل کم کاری تیروئید در بارداری

شایع‌ ترین علت کم کاری تیروئید بارداری بیماری خودایمنی «هاشیموتو» است که ممکن است نخستین تجربه تیروئیدیت در مادر باردار باشد و یا در گذشته نیز آن را تجربه کرده و درمان کافی برای آن انجام نشده است.

یکی دیگر از دلایل، درمان هایی است که به واسطه پرکاری تیروئید در مادر انجام شده است، به بیان دیگر مادر در گذشته پرکاری تیروئید داشته و تحت درمان قرار گرفته و داروهای ضد تیروئیدی به مقدار بیشتر از حد مصرف کرده و باعث کم کاری تیروئید شده است. 

خطرات کم کاری تیروئید در مادر باردار

کم کاری تیروئید درمان نشده و یا عدم توجه کافی به میزان هورمون لازم در بارداری خطراتی را برای مادر به دنبال دارد؛ افزایش خطر سقط جنین، کم خونی، پره اکلامپسی، خونریزی پس از زایمان، میوپاتی (درد عضلانی و ضعف) و نارسایی احتقانی قلب از جمله این خطرات است، این عوارض بیشتر در مادرانی با کم کاری تیروئید شدید بروز می کند.

بخش دوم این مطلب را می توانید در روزهای آینده، از این پایگاه خبری دنبال کنید.

«الهام رضائیان فر»، کارشناس پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز