نوشتن در باب هیجانات

نوشتن درباره­ تجربه­های هیجانی دشوار، به­ویژه برای پزشکانی که در شرایط بحران مانند جنگ فعالیت می کنند، می تواند ابزاری بسیار مؤثر برای کاهش فشار روانی و بازگرداندن نوعی نظم درونی باشد. وقتی افکار و احساسات روی کاغذ آورده می شود، ذهن فرصتی می یابد تا ازحالت آشفتگی و تکرار وسواسی خارج شود و روایت ساختاریافته، منسجم تر و معنادارتری از تجربه را شکل دهد. این فرآیند نه تنها به تخلیه روانی منجر می شود، بلکه با افزایش خودآگاهی و تنظیم هیجانی، می تواند اضطراب، احساس گناه، خشم یا ناتوانی را کاهش دهد. یادداشت های روزانه، در چنین شرایطی، همچون گفت وگویی آرام و امن با خود عمل می کند؛ فضایی خصوصی برای اعتراف، بازنگری، و یافتن معنا در دل بحران. پژوهش ها همچنین تأکید دارند که این نوع نوشتن منظم میتواند تاب­آوری را افزایش داده و خطر ابتلا به فرسودگی و پریشانی را کاهش دهد.

گفت و گوی هیجانی باز

در شرایط بحرانی مانند جنگ، گفتوگوی هیجانی باز، صادقانه و بدون قضاوت با همکاران درمانی یکی از مؤثرترین ابزارهای محافظت روانی برای کادر درمان است. پزشکان و پرستارانی که در معرض فشارهای شدید روانی ناشی از مرگ، آسیب­دیدگی و ناامنی محیطی قرار دارند، اگر نتوانند احساساتی مانند ترس، خشم، غم، خستگی یا احساس ناتوانی را با یکدیگر در میان بگذارند، به تدریج دچار نوعی فرسایش هیجانی و عاطفی می شوند. سکوت، سرکوب هیجانات، و تلاش برای"قوی جلوه دادن خود در محیط های جنگی، برخلاف تصور، نشانه تاب­آوری نیست بلکه میتواند سلامت روان را به خطر اندازد.

حمایت خانوادگی و اجتماعی

در شرایط بحرانی مانند جنگ که پزشکان و پرستاران با حجم بالا ی آسیب­دیدگان، فقدان منابع و مواجهه مکرر با مرگ ودرد انسانی روبه­رو هستند، سیستم عصبی و روانی آنها زیر فشاری فراتر از ظرفیت های عادی قرار می گیرد. در چنین محیط هایی، حمایت اجتماعی و خانوادگی نه تنها یک نیاز عاطفی بلکه یک عامل حفاظتی حیاتی در برابر ابتلا به اختلالات روانی مانند فرسودگی شغلی، اضطراب مزمن و افسردگی محسوب می شود. مطالعات متعددی نشان داده است که وجود یک شبکه اجتماعی امن – شامل خانواده، دوستان یا همکاران همدل – با کاهش سطح کورتیزول، افزایش حس کنترل و تقویت کارکردهای شناختی در مواجهه با بحران همراه است.

پذیرش محدودیت ها

در شرایط بحرانی مانند جنگ، بسیار مهم است که پزشکان، پرستاران و سایر اعضای تیم درمانی، محدودیت های خود را بپذیرندو دائماً به خود یادآوری کنند که نمی توانند همه چیز را کنترل کنند. گاهی حتی با تمام تلاش و تعهد حرفه­ای، نجات جان برخی بیماران ممکن نیست، چرا که زمان، منابع، امکانات یا امنیت کافی وجود ندارد. این ناتوانی می تواند احساساتی مانند عذاب وجدان، گناه، بی­کفایتی یا شرم را برانگیزد. احساساتی سنگین که اغلب ریشه در تعهد عمیق به نجات جان انسان ها دارند. با این حال، این هیجانات دردناک نه نشانه ضعف، بلکه نشانه­ای از وجدان زنده، مسوولیت­پذیری اخلاقی و ظرفیت همدلی شماست.

با به­کارگیری این چارچوب خودمراقبتی روانشناختی، میتوانید توان تابآوری خود را افزایش دهید، مهارت سازگاری با شرایط دشوار را تقویت کنید، سطح استرس و اضطراب را به طور مؤثر مدیریت نمایید،و از سلامت روان خود در مواجهه با فشارهای سنگین بحران جنگی محافظت کنید. این مسیر نه تنها به حفظ تعادل روانی شما کمک می کند، بلکه کیفیت مراقبتی که به دیگران ارائه می دهید را نیز بهبود می بخشد.

«طاهره قنبریان»، کارشناس سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز