با افزایش انواع مختلف وسایل گرمایشی در زندگی بشر، برخی بی احتیاطی ها موجب شده تا مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن به عنوان یکی از علت های مرگ شناخته شود؛ مرگی خاموش که به عقیده کارشناسان، ابتدا بسیار مشابه به سردرد ساده است و به تدریج فرد را به کام مرگ فرو می برد.

با اشاره به افزایش آمار بروز این نوع از مسمومیت ها در فصل های سرد سال، توجه کافی افراد به ایمنی وسایل گرمایشی، مهم ترین عامل پیشگیری از این نوع مرگ ها محسوب می شود؛ بر همین اساس لازم است خانواده ها با حساسیت بیشتر نسبت به سلامت خود و اعضای خانواده، ضمن پرهیز از برخی رفتارهای مخاطره آمیز مانند استفاده از گاز پیک نیک در داخل چادر، از کارکرد درست وسایل گرمایشی مانند دودکش بخاری، شومینه و پکیج مطمئن شوند. 

دقت و توجه به داغ بودن دودکش، بهترین آزمایش سلامت دودکش است؛ اگر لوله دود کش بخاری سرد بود، دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است که در این صورت باید رفع نقص شود؛ همچنین نصب کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام ها برای جلوگیری از انتشار و برگشت گاز منوکسید در محیط منزل نقش مهمی دارد و باید به یاد داشته باشیم که استفاده از دودکش های آکاردئونی آلومینیومی به علت نبود امکان آب بندی در ابتدا و انتها خطرناک است.

 رنگ شعله بخاری و وسایل پخت و پز باید آبی باشد و چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، به علت نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که باید تعمیر شود؛ در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه نیز نباید تمامی روزنه های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود. 

نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعله های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، دو علت دیگر از بروز مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن است که باید از آن پرهیز کرد. 

مونوکسیدکربن بعد از نفوذ به بدن، مانع از رسیدن اکسیژن به مغز و اندام ها شده و فرد دچار نشانه هایی مانند ضعف، بیحالی، سردرد و حالت تهوع می شود؛ چنانچه فرد در این مرحله متوجه خطر شود می تواند از پیشرفت مسمومیت جلوگیری کند، اما از آنجا که علایم اولیه مسمومیت با مونوکسید کربن با سردرد آغاز می شود و به سرماخوردگی شباهت دارد، ممکن است فرد به آن توجه نکند و حتی تصمیم به استراحت در بستر بگیرد که بسیار خطرناک است. بنابراین لازم است نشانه های اولیه گازگرفتگی را جدی بگیریم و ضمن باز کردن درب و پنجره ها، سیستم گرمایشی را بررسی کنیم. 

قرار دادن دودکش در ظرف آب هیچ تاثیری در کاهش گاز مونوکسید کربن ندارد، همچنین استفاده از بخاری بدون دودکش تنها محدود به اماکن باز و استفاده از آن در اتاق خواب و محیط های بسته ممنوع است. 

همچنین در صورت مشاهده هرگونه نشانه مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، به سرعت موضوع را به مرکز اورژانس به شماره ۱۱۵ اطلاع دهید. 

مهندس «محمدحسین کیانفر»، مسوول واحد سلامت محیط مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز