عفونت‌های ویروسی از جمله تهدیدات عمده برای سلامت عمومی در سراسر جهان محسوب می‌شود. این عفونت‌ها می‌تواند از طریق هوا، تماس مستقیم، مواد غذایی، آب و یا نیش حشرات منتقل شود. در نتیجه، پیشگیری از ابتلا به این عفونت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

روش‌های مختلفی برای پیشگیری از عفونت‌های ویروسی وجود دارد که شامل واکسیناسیون، رعایت بهداشت فردی و عمومی، تقویت سیستم ایمنی، و استفاده از داروهای ضدویروسی است و در ادامه با هر کدام بیشتر آشنا می شویم.

1. -     واکسیناسیون

واکسیناسیون یکی از موثرترین و اقتصادی ‌ترین روش‌ ها برای پیشگیری از عفونت ‌های ویروسی است. واکسن‌ها با تحریک سیستم ایمنی بدن و تولید آنتی ‌بادی‌ ها، محافظت در برابر ویروس‌ها را فراهم می ‌کنند. واکسن‌ ها می‌توانند شامل ویروس‌های زنده تضعیف‌ شده، ویروس‌های غیرفعال ‌شده یا قطعات پروتئینی ویروس باشند که سیستم ایمنی را آموزش می‌دهند تا در صورت ورود ویروس واقعی، بتواند به سرعت به آن پاسخ دهد.

برخی از مهم‌ترین واکسن‌های ویروسی

واکسن آنفلوانزا:  برای پیشگیری از ابتلا به ویروس آنفلوانزا، که سالانه به‌روز می‌شود.

واکسن هپاتیت B: برای پیشگیری از عفونت‌های ویروس هپاتیت B که می‌تواند به آسیب کبدی منجر شود.

واکسن پاپیلومای انسانی (HPV): برای پیشگیری از عفونت با ویروس HPV که با سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط است.

واکسن‌های جدید برای  COVID-19: واکسن‌های مختلفی که برای مقابله با ویروس SARS-CoV-2 توسعه یافته ‌اند.

واکسیناسیون نه تنها از فرد واکسینه شده محافظت می‌کند، بلکه با کاهش انتقال ویروس در جامعه به ایجاد «ایمنی جمعی» نیز کمک می‌کند.

2. -     رعایت بهداشت فردی

رعایت بهداشت فردی یکی از ساده ‌ترین و در عین حال موثرترین روش‌های پیشگیری از انتقال ویروس‌هاست. برخی از اقدامات مهم بهداشت فردی عبارت‌ است از:

• شست‌وشوی دست‌ها: شست‌و شوی مکرر دست‌ ها با آب و صابون به مدت دست کم 20 ثانیه یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از انتقال ویروس‌های بیماری‌زا مانند ویروس کرونا و نوروویروس است.
• استفاده از ماسک: استفاده از ماسک به‌ویژه در محیط‌های عمومی و پرجمعیت، از انتقال ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوانزا و کروناویروس جلوگیری می‌کند.
• پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه: این کار از پخش ذرات تنفسی که ممکن است حامل ویروس باشد جلوگیری می‌کند. استفاده از دستمال یا آرنج برای این کار توصیه می‌شود.
• اجتناب از لمس صورت: لمس صورت، به ویژه چشم‌ ها، بینی و دهان با دست‌های آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس‌ها به بدن شود.

3. -     رعایت بهداشت عمومی

بهداشت عمومی نقشی حیاتی در جلوگیری از گسترش ویروس‌های بیماری‌زا در جوامع دارد. اقداماتی مانند ضدعفونی کردن سطوح مشترک، تهویه مناسب فضاهای بسته و فاصله‌گذاری اجتماعی از جمله راهکارهای موثر در این زمینه است. برخی از این اقدامات شامل موارد زیر است:

ضدعفونی سطوح: ویروس‌ها می‌توانند روی سطوح مختلف زنده بمانند، بنابراین ضدعفونی مکرر سطوح پرتماس مانند دستگیره‌ها، میزها و تجهیزات بهداشتی به کاهش احتمال انتقال ویروس‌ها کمک می‌کند.

• تهویه مناسب: تهویه خوب فضاهای بسته می‌تواند از تجمع و انتشار ویروس‌های هوازی مانند ویروس کرونا جلوگیری کند. باز کردن پنجره‌ها و استفاده از سیستم‌های تهویه مکانیکی می‌تواند جریان هوای تازه را افزایش دهد.
• فاصله‌گذاری اجتماعی: حفظ فاصله دست کم یک تا دو متر از دیگران در فضاهای عمومی می‌تواند از انتقال ویروس‌های تنفسی جلوگیری کند. این روش به‌ویژه در مواقع شیوع بیماری‌هایهمه‌گیر مانند COVID-19 بسیار موثر است.

ادامه این مطلب را در روزهای آینده می توانید از این پایگاه خبری دنبال کنید.

دکتر «مهرداد محمدی»، عضو هیات علمی گروه باکتری شناسی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز