در بخش نخست این مطلب، اهمیت توجه به رعایت اصول ارگونومی در مدارس مورد تاکید قرار گرفته و در ابعادی شامل طراحی مناسب میز و صندلی، اهمیت ارتفاع و زاویه نشستن و انتخاب صحیح مواد و ابزارهای آموزشی ارگونومیک مورد توجه قرار گرفت. در ادامه به دیگر ابعاد این موضوع و اهمیت آن می پردازیم.

ایجاد فضای آموزشی مناسب

• نورپردازی:  نور طبیعی و مناسب می‌تواند به افزایش تمرکز و کاهش خستگی چشم کمک کند. طراحی کلاس‌ ها باید به گونه ‌ای باشد که نور کافی به فضای آموزشی وارد شود.
• تهویه: فضای کلاس باید دارای تهویه مناسب باشد. هوای تازه و کاهش آلودگی‌های داخلی می‌تواند به بهبود تمرکز و کاهش خستگی کودکان کمک کند.
• صدا: کاهش سر و صدا و ایجاد فضایی آرام و مناسب برای یادگیری می‌تواند به عملکرد بهتر کودکان کمک کند. استفاده از عایق‌های صوتی در کلاس ‌ها می‌تواند در این زمینه موثر باشد.

آگاهی ‌بخشی و آموزش

• آموزش والدین و معلمان: افزایش آگاهی والدین و معلمان درباره اهمیت ارگونومی و تأثیر آن بر سلامت کودکان می‌تواند نقش مهمی در بهبود شرایط آموزشی ایفا کند. برگزاری کارگاه ‌ها و سمینارها برای آموزش به معلمان و والدین در زمینه ارگونومی بسیار مفید است.
• آموزش دانش‌آموزان: آموزش کودکان درباره نشستن صحیح، نحوه حمل کوله‌ پشتی و استفاده صحیح از ابزارهای دیجیتال می‌تواند به جلوگیری از مشکلات اسکلتی_عضلانی در آینده کمک کند.

مشکلات اسکلتی_عضلانی در کودکان

• کمردرد: کمردرد در کودکان به دلیل نشستن نادرست، حمل بار سنگین و عدم تحرک مناسب ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند به دردهای مزمن در بزرگسالی منجر شود.
• درد گردن و شانه: استفاده از فناوری‌های دیجیتال و نشستن نادرست در طول زمان می‌تواند باعث درد گردن و شانه در کودکان شود.
• مشکلات زانو: توجه نکردن به وضعیت صحیح نشستن و فعالیت‌های ورزشی نامناسب می‌تواند به بروز مشکلات زانو منجر شود. در بزرگسالی، این مشکلات می‌توانند به آرتروز زانو منجر شوند.
• مشکلات ستون فقرات (اسکولیوز): ناهنجاری‌های ساختاری در ستون فقرات می‌تواند در سنین کودکی به وجود آید و در صورت درمان نشدن، به مشکلات جدی‌تری در بزرگسالی منجر شود.

عواقب مشکلات اسکلتی_عضلانی در بزرگسالی

• درد مزمن: مشکلاتی که در کودکی بروز می‌کند، می‌تواند به درد مزمن در بزرگسالی منجر شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.
• اختلال در فعالیت‌های روزمره: دردهای مزمن می‌تواند به کاهش توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره، کار و ورزش منجر شود.
• کاهش کیفیت زندگی: عواقب جسمی و روانی ناشی از مشکلات اسکلتی_عضلانی می‌تواند به کاهش کیفیت زندگی و افزایش استرس و اضطراب منجر شود.

دکتر «حمیدرضا مکرمی»، عضو هیات علمی گروه ارگونومی دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز