کودکان از ابتدای تولد تا سن پنج سالگی در معرض آسیب های
جدی در خانه قرار دارند و هرساله تعد زیادی از کودکان به علت سوانح و اتفاقات،
به اورژانس منتقل می شوند.

 

بسیاری از کودکان در منزل دچار جراحت می شوند و گاهی این
جراحت به حدی شدید است که لازم است کودک به بیمارستان انتقال یابد. خطر بروز جراحت
برای کودکان در دومین سال زندگی بیشتر از سایر مواقع است. افتادن و سقوط عامل نیمی
از جراحات است و آتش بیشترین تعداد مرگ و میر را موجب می شود. از سوختگی و
مسمومیت می توان به عنوان دیگر موارد از آسیب های رایج برای کودکان نام برد.

کودکانی که بدون نظارت یا با نظارت ناکافی در خانه رها
شوند، ممکن است با پیامدهای منفی جسمی، ذهنی و حتی اجتماعی مواجه شوند. فقدان
نظارت می تواند با صدمات ناخواسته دوران کودکی از جزئی تا مواردی با شدت های بالا
و حتی کشنده همراه باشد. در موارد نظارت ناکافی بر کودکان، عوامل متعددی می
تواند خطر آسیب زایی را در بین کودکان افزایش یا کاهش دهد. در گزارشی که در
کشور هند انتشار یافته، عنوان شده است که صدمات غیرعمدی که قابل پیشگیری هستند، یک
مشکل عمده بهداشت عمومی به حساب می آید و به طور قابل توجهی می تواند بر
کودکان تأثیر بگذارد. همچنین در این گزارش عنوان شده که صدمات ناخواسته در کودکان
محصول ترکیبی و مرتبط با رفتارهای انسانی، محیطی و سایر عوامل جمعیتی است.

پس بهتر است پیش از به دنیا آمدن نوزاد، تدابیری برای ایمن
سازی منزل بیندیشیم. با یک طراحی مناسب و کمی تجهیزات می توانیم برای زمانی که
کودکمان می خواهد به راه بیفتد آماده شویم. بهترین حالت این است که قبل از شروع زمان
خزیدن نوزاد، اقدامات لازم را انجام دهیم و پیش از اینکه کودک به طور کامل به راه
بیافتد، تغییرات مناسب را در خانه انجام دهیم.

راهکارهای ایجاد ایمنی در منزل

·        
پوشش
مناسب پریزهای برق: فرزند شما به سادگی می
تواند سیمی را از پریز خارج کند و شی فلزی وارد سوراخ های آن کرده و دچار برق
گرفتگی شود. بنابراین توصیه می شود پریزها را پشت مبلمان مخفی کنید و اگر مشخص
هستند برای آنها درپوش بگذارید.

·        
دسترسی
به اسباب بازی های کوچک: اشیای گرد، استوانه ای یا
بیضی شکلی که حدود دو تا سه سانتی متر قطر داشته باشد به راحتی می تواند گلوی کودک
را بسته و باعث خفگی شود. بنابراین این وسایل نباید برای کودکان زیر پنج سال
استفاده شود.

·        
در
باطری کنترل ها روی آن نباشد: لازم است پدر و مادر مراقب
باطری های دکمه ای که در ساعت ها، سمعک هاو بعضی از اسباب بازی ها وجود دارد،
باشند؛ زیرا به راحتی می تواند در مری کودک گیر کرده و صدمات جدی وارد کند.

·        
محافظ
شیشه میز: لبه های میز برای کودکانی که تازه یاد
گرفته اند راه بروند بسیار خطرناک است. زخم شدن پیشانی و اطراف چشم از صدمات
متداول لبه های میز برای کودکان نوپا است.

·        
تختخواب
نوزاد به صورت ایمن نصب شده باشد: از زمانی که نوزاد می
تواند بایستد، لزام است تشک تخت را پایین بیاوریم. زمانی که تشک بلند باشد، کودک
می تواند از لبه تخت استفاده کند تا از آن خارج شود.

·        
پنجره
ها محافظ داشته باشد: پنجره ها باید کمتر از 10
سانتی متر یا به اندازه مشت یک بزرگسال باز شود، یا اینکه محافظ داشته باشد. اگر
پنجره ها پایین است و یا جای نشستن جلوی پنجره قرار گرفته است، باید محافظ نصب شود.

·        
قلک
های سفالی دور از دسترس باشد: کودک به راحتی می تواند
از کشوهای یک دراور به عنوان پله استفاده کرده بالا رفته و قلک سفالی را بردارد.
اگر قلک بشکند هم خرده های آن می تواند باعث جراحت شود و هم سکه می تواند راه
هوایی را بسته و باعث خفگی شود. سکه ها باید از دسترس بچه ها دور باشد و روی کشوها
می توان ابزاری نصب کرد که بیش از دو سوم کشو باز نشود.

ایمن سازی آشپزخانه برای کودکان

·        
آشپزخانه
دارای در باشد: از آنجایی که آشپزخانه مکان پرخطری برای
کودکان محسوب می شود، بهتر است زمانی که آنجا نیستیم، در آشپزخانه بسته باشد.

·        
در
کابینت های پایین محکم شده باشد: مواد شوینده و
پاک کننده هایی که در منزل استفاده می شود سمی است. بنابراین توصیه می شود درهای
کابینت را با قفل های مغناطیسی محکم کنیم و یا از فقل های سنتی استفاده کنیم. در
غیر این صورت مواد شیمیایی را به کابینت های بالا دور از دسترس کودکان منتقل کنیم.

·        
مایکروفر
دور از دسترس باشد: سعی کنیم برای تامین
خانه ایمن برای کودکان، مایکروفر را بالا نصب کنیم. اما اگر روی پیشخوان است،
زمانی که کودک در آشپزخانه است، آن را روشن نکنیم و بیرون برویم. غذای داغ را
به حال خود نگذاریم، زیرا خطر سوختگی وجود دارد.

·        
دستگیره
های اجاق گاز برداشته شود: زمانی که آشپزی نداریم، دستگیره
های اجاق گاز را در بیاوریم. حتی بهتر است از محافظ اجاق گاز استفاده کنیم که
دستان کودکان به شعله های آن نرسد. سعی کنیم برای پخت و پز از شعله های عقب
استفاده کنیم و دسته های ماهیتابه به سمت جلو نباشد.

·        
کارد
و چنگال ها در دسترس نباشد: کودکان به راحتی می توانند از کابینت ها بالا رفته و از
وسایل روی آن استفاده کرده و صدماتی ایجاد کنند. قرار دادن چاقو روی کابینت یک
اشتباه است. بنابراین توصیه می شود آن را درون کابینت های بالا قرار دهیم.

ایجاد ایمنی در سرویس بهداشتی خانه

·        
شیرهای
آب پوشش داشته باشد: روکش های لاستیکی شیرهای آب
می تواند کودک ما را از ضربه و کوفتگی محافظت کند.

·        
درها
به سرعت به هم کوبیده نشود: یکی از متداول ترین قطع
شدگی ها، قطع شدن انگشتان دست به علت کوبیده شدن در است. سعی کنیم ابزاری روی درها
نصب کنیم که مانع بسته شدن سریع در می شود و یا حتی می توانیم حوله ای بالای در
انداخته که مانع کوبیده شدن شود و خانه ای ایمن برای کودکان مهیا سازیم.

·        
کف
دستشویی خشک باشد: کمی آب روی زمین می تواند
به راحتی باعث افتادن کودک شود که ضربه به سر از متداول ترین صدمات ناشی از آن
است. بعد از حمام و استفاده از سرویس های بهداشتی، از خشک بودن کف آن اطمینان حاصل
کنیم.

·        
در
توالت فرنگی بسته باشد: از آنجایی که قسمت بالای بدن
کودکان سنگین تر است، یکی از بزرگترین خطرات برای آنها خم کردن سر داخل توالت
فرنگی و افتادن در آن است که منجر به ضربه و خفگی می شود. از بسته بودن در آن بعد
از استفاده اطمینان حاصل کنیم و یا قفل مخصوص بر روی آن نصب کنیم تا خانه ایمن
برای کودکمان فراهم کرده باشیم./ف.برزگری

دکتر «مهدی جهانگیری» عضو هیات علمی بهداشت حرفه ای و
ایمنی کار دانشکده بهداشت شیراز