یکی از اساسی ‌ترین مباحث مطرح در هر جامعه‌، مسئله جمعیت و توجه به بنیان خانواده است که هر کشور و تمدنی برای بقای خود باید به این موضوع اساسی توجه داشته باشد.

در عصر حاضر نیز فرزندآوری و تشکیل خانواده، به عنوان هسته اصلی جامعه بشری، ضرورتی حیاتی است که در راستای خلقت و هماهنگ با سرشت جامعه گرای انسان است.
موضوع ازدیاد نسل و اینکه تعداد افراد بشر، به تدریج رو به فزونى می گذارد،  خود یکى از نعمت هاى الهى و از پایه ها و ارکان تکامل بشر محسوب می شود.
در روایات دینی نیز موضوع  ازدواج با هدف تکثیر نسل سفارش شده است. افزون بر این در روایاتی نیز مطلوبیت ذاتی ازدواج و خروج از تجرد، تشویق شده است.

بدیهی است که یکی از نتایج ازدواج در اغلب موارد را می توان به دنیا آوردن فرزند و پرورش نسل دانست. بی شک، داشتن فرزند صالح که دارای صفات و افعال پسندیده و نیک باشد، آرزو و مایه مباهات هر خانواده است.
خداوند در آیه ۴۶ سوره کهف می فرماید: مال و فرزندان زیور زندگى این دنیا است و کارهاى شایسته نزد پروردگارت ماندنى و داراى پاداشى بهتر است و امید آن بیشتر است.

این آیه، به موقعیت مال و ثروت و نیروی انسانی به عنوان  دو رکن حیات دنیوی اشاره فرموده و بر این اساس ثروت و فرزندان دو رکن اساسی زندگی دنیا و زینت زندگی انسان محسوب می شود. زیرا سایر نیروها اعم از منابع توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی وابسته به نیروی انسانی خلّاق، فعال و مدیر است و کاهش جمعیت ضربه ای مهلک بر پیکر مسلمانان جهان است .
در ایران هم به نوعی کمرنگ شدن سنت و رواج آزاداندیشی های نوین در حوزه خانواده رخ داده است که می‌تواند تبعاتی به ‌همراه داشته باشد.
برخی زوجین، ترجیح می ‌دهند فرزندی نداشته باشند یا فرزندآوری را به تأخیر بیندازند، برخی دیگر فاصله بین موالید را افزایش می‌دهند، برخی از آن‌ها تک فرزندی را انتخاب کرده و زوجین مسن تر نیز فرزندآوری را متوقف می ‌سازند. تداوم این روند به تدریج ساختار سنی جمعیت را از وضعیت جوانی خارج کرده و آن را به سوی سالخوردگی قریب‌الوقوع سوق می دهد که خود یک نگرانی بسیار جدی است.
از معایب این اتفاق این است که به موازات پایین آمدن فرزندآوری و حضور سالمندان در جامعه، نیروی کار دچار افت و ضعف می شود و این امر، دولت‌ ها را با چالش بسیار جدی مواجه می سازد.

آموزش، بهداشت، مسکن، اشتغال، برابری و عدالت، کشاورزی و تغذیه، مسایل اکولوژیک و زیست محیطی، حاشیه ‌نشینی و پیامدهای آسیب‌ شناختی آن مانند فقر، کودکان خیابانی، کارتن‌ خواب‌ ها از جمله مفاهیمی است که با موضوع جمعیت و پویایی آن مرتبط است و باید بررسی شود.
دکتر «مریم شمسایی»، مدیر گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز