مراقبت های بهداشتی در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است و زایمان ایمن و سلامت جنین را تضمین می کند.

مراقبت هاى تغذیه ای دوران باردارى به منظور اطمینان از تأمین نیازهاى غذایى جنین و مادر و با هدف حفظ سلامت هر دو انجام مى شود؛ یکی از شیوه هاى صحیح براى اطمینان از مراقبت تغذیه ای و کافی بودن انرژی دریافتی مادر و جنین، اندازه گیرى وزن و تعیین الگوى وزن گیرى مادر در طى دوران بارداری است.

پیروی از رژیم غذایی سالم در دوران بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ در این دوران نیازهای بدن به درشت مغذی ها (کربوهیدرات، پروتئین و چربی) و ریز مغذی ها (ویتامین ها و املاح) افزایش می باید. باید توجه داشت که انتخاب غذاهای سالم و مغذی در تأمین و حفظ سلامت مادر و جنین نقش به سزایی دارد.

در ادامه با برخی از توصیه های تغذیه ای دوران بارداری آشنا می شویم:

مصرف روزانه حبوبات در برنامه غذایی مادر باردار

 حبوبات منبع غنی فیبر، پروتئین، آهن، فولات و کلسیم هستند که مصرف روزانه آنها می تواند بخشی از نیاز روزانه مادر باردار را تأمین کند. این گروه غذایی شامل عدس، نخود، لوبیا، ماش است که می توان از آنها در وعده های غذایی استفاده کرد مانند مصرف عدسی در وعده صبحانه، اضافه کردن عدس و لوبیا به برنج و تهیه آبگوشت حاوی حبوبات.

مصرف 2 تا 3 میان وعده در طول روز

 مصرف میان وعده ‌های مقوی و مغذی با هدف کنترل اشتها، اطمینان از وزن گیری مناسب و تأمین نیازهای تغذیه ای مادر در طول روز الزامی است؛ مادران باردار می توانند از انواع میوه ها و سبزیجات تازه، مغزدانه ها و شیر پاستوریزه در میان وعده استفاده کنند.

مصرف آجیل و مغزدانه ‌ها در برنامه غذایی مادر باردار

 انواع آجیل و مغزدانه ها می توانند علاوه بر تأمین انرژی، نیاز مادر به چربی های مفید را نیز تأمین کنند. مغزدانه‌ ها دارای مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی از جمله منیزیم، روی، پتاسیم، ویتامین E، پروتئین و فیبر هستند.

 مصرف غلات کامل

غلات کامل دارای فیبر، ویتامین‌ها و ترکیبات گیاهی می باشند. ویتامین‌های گروه B، فیبر، آهن و منیزیم از دیگر مواد معدنی موجود در غلات کامل هستند. غلات کامل انرژی لازم برای رشد جنین را تأمین و به رشد جفت کمک می‌کند. نان های سبوسدار، نان جو، جو و برنج قهوه ای نمونه‌ هایی از غلات کامل هستند.

مصرف گوشت بدون چربی

گوشت یکی از بهترین منابع آهن و نیاز به آهن در مادر باردار نزدیک به دو برابر شرایط غیربارداری است. آهن اکسیژن را حمل می‌کند و برای رشد جنین ضروری است. کمبود آهن خطر زایمان زودرس، افسردگی پس از زایمان و تولد نوزادی با وزن کم را افزایش می‌دهد. مادر باردار باید در برنامه غذایی هفتگی از انواع گوشت قرمز، گوشت سفید مانند مرغ و ماهی استفاده کند.

توصیه می شود چربی های قابل رؤیت گوشت و پوست مرغ و ماهی جدا شود.

افزایش مصرف مایعات

نیاز به آب و مایعات در دوران بارداری افزایش می یابد. آب، انتقال مواد مغذی و ویتامین‌ها را برای رسیدن به جنین راحت ‌تر کرده و به جذب سریع ‌تر آن‌ها کمک می‌کند. همچنین مصرف آب کافی در پیشگیری از بروز مشکلات گوارشی نیز اهمیت دارد.

باید به این موضوع توجه کرد که تغذیه دوران بارداری از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است، زیرا تغذیه مادر، نیازهای غذایی او و جنین را به ‌طور همزمان تأمین می‌کند.

مصرف مواد مغذی کافی مانند پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای چرب ضروری، علاوه بر تضمین رشد و نمو جنین، از بروز ناهنجاری ‌ها و مشکلات شایع در این زمینه ممانعت می کند و عوارض بارداری و زایمان را نیز کاهش می دهد.

«الهه احمدی منش»؛ مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه مرکز بهداشت و درمان شهرستان سروستان