تغذیه در دوران پیش از بارداری تاثیر زیادی بر روند بارداری دارد؛ به طوری که تغذیه نامناسب در دوران بلوغ و حتی کودکی می تواند رشد و نمو را تحت تاثیر قرار دهد و با توقف رشد قدی و یا رشد محوطه لگن در دختران موجب محدود شدن فضای لگن شود؛ همچنین کمبود مواد مغذی در دوران پیش از بارداری می تواند موجب کاهش ذخایر مواد مغذی و تاثیر منفی بر باروری شود.

خانم ها برای داشتن یک بارداری و زایمان ایمن، باید پیش از بارداری نکات زیر را رعایت کنند:

0. برنامه غذایی مناسب داشته باشید (رعایت سه اصل تعادل، تناسب و تنوع؛ یعنی در روز به مقدار کافی، متناسب و به شکل متنوع از انواع مواد غذایی در گروه های غذایی اصلی استفاده کنید).
1. از سه ماه پیش از بارداری تا پایان بارداری روزانه یک عدد قرص اسید فولیک همراه با ید مصرف کنید. مصرف اسیدفولیک پیش از بارداری، از تولد نوزاد مبتلا به نقص لوله عصبی پیشگیری می کند؛  مصرف ید نیز در پیشگیری از کمبود ید در بارداری و پیشگیری از هیپوتیروئیدی نوزادی اهمیت دارد.
2. در صورت وجود کم خونی پیش از بارداری بهتر است درمان از سوی پزشک انجام شود؛ بسته به شدت آنمی میزان مصرف مکمل آهن متفاوت است؛ استفاده از منابع غذایی غنی از آهن (منابع گیاهى مانند حبوبات، غلات و سبزى هاى سبز برگ تیره مانند جعفرى و منابع حیوانى مانند گوشت قرمز و سفید) در هنگام درمان کم خونی ضروری است.
3. nbsp;      در صورت ابتلاء به دیابت و چاقی لازم است کاهش وزن تا رسیدن به محدوده BMI طبیعی انجام شود؛ علاوه بر کنترل مرتب قند و چربی خون و همچنین انجام منظم تمرینات ورزشی توصیه می شود.

چند توصیه تغذیه ای برای خانم های لاغر که BMI کمتر از 18.5 دارند:

0. تنوع غذایی را رعایت کرده و از انواع گروه های غذایی اصلی شامل نان و غلات، سبزی ها، میوه ها، شیر و لبنیات و گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها به میزان توصیه شده استفاده کنید.
1. در وعده صبحانه از غذاهای پر انرژی مانند عسل، مربا و کره، خامه و سرشیر استفاده کنید.
2. علاوه بر سه وعده اصلی غذایی از 2 یا 3 میان وعده استفاده کنید.
3. در میان وعده ها از بیسکوییت، کیک، شیرینى، شیر، بستنى، کلوچه، نان و پنیر، خرما، سیب زمینى پخته، میوه هاى تازه و خشک و انواع مغزها (بادام، گردو، پسته، فندق) استفاده کنید.
4. از گروه نان و غلات (نان، برنج و ماکارونى) بیشتر استفاده کنید.
5. برای تحریک اشتها، از انواع چاشنی ها در طبخ غذاها استفاده کنید.
6. سبزى خوردن یا سالاد همراه با روغن زیتون و یا میوه زیتون در کنار غذا مصرف کنید.

چند توصیه تغذیه ای برای خانم های دارای اضافه وزن:

0. مصرف قند و  شکر و خوراکی هایی مانند انواع شیرینی، شکلات، آب نبات، نوشابه های گازدار، شربت ها و آب میو ه های صنعتی، مربا، عسل و... را بسیار محدود کنید.
1. از مصرف زیاد نان، برنج و ماکارونی خودداری کنید.
2. نان مصرفی باید از آرد سبوس دار تهیه شده باشد (نان سنگک، نان جو و ...) و در عوض نان های فانتزی مانند انواع باگت و نان ساندویچی کمتر مصرف کنید.
3. شیر و لبنیات خود را باید از نوع کم چرب انتخاب کنید.
4. چربی گوشت را تا حد امکان گرفته و مرغ و ماهی را بدون پوست مصرف کنید.
5. از مصرف فرآورده های گوشتی پرچرب مانند سوسیس، کالباس، همبرگر، کله پاچه و مغز خودداری کنید.
6. به جای گوشت قرمز، بیشتر از گوشت های سفید، به خصوص ماهی استفاده کنید.
7. روغن مصرفی را از انواع مایع گیاهی انتخاب کنید.
8. غذاها را بیشتر به شکل آب پز، بخارپز یا تنوری، تهیه و مصرف کنید.
9. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده پرهیز کنید.

«زهرا ضیایی» کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان شهرستان فراشبند