چاقی بیماری مزمنی است که می تواند منجر به عواقب مهمی مانند بیماری های قلبی و عروقی، دیابت، افزایش فشار خون و کبد چرب شود. از آنجا که میزان بازگشت وزن، پس از رژیم های درمانی، زیاد است، امروزه داروهایی برای کمک به کاهش وزن در بیماران چاق پیشنهاد می شود. به دلیل استفاده روزافزون مصرف چنین داروهایی، لازم است که نکاتی درباره موارد استفاده و محدودیت های این داروها به اطلاع عموم رسانده شود.

یکی از پر مصرف ترین داروها در این مورد، «لیراگلوتاید» است که به همراه تغییر سبک زندگی، یعنی رژیم غذایی مناسب و افزایش فعالیت بدنی تجویز می شود. این دارو با افزایش ترشح انسولین و تأخیر در تخلیه معده، کاهش قند خون و وزن را به همراه دارد. خوب است بدانیم استفاده عمده داروی لیراگلوتاید، برای درمان بیماری دیابت نوع 2 و درمان مزمن چاقی است و مصرف آن باید با تجویز پزشک باشد.

1.    دیابت نوع 2

مورد استفاده:

• در افرادی که تغییر سبک زندگی و مصرف «متفورمین» بی تاثیر بوده یا مصرف متفورمین ممنوع باشد.
• در بیماران چاق با ریسک تصلب شرایین
• در بیماران با HbA1c نسبتاً بالا (بیش از 9 تا 10) که مشکوک به دیابت نوع یک نباشند.
• می تواند هم درمان اصلی و هم درمان کمکی باشد.

هشدار:      

• از استفاده همزمان «لیراگلوتاید» با «سیتاگلیپین»، «لیناگلیپتین» پرهیز شود.
• در صورتی که به رژیم درمانی بیماران مبتلا به دیابت که انسولین مصرف می کنند «لیراگلوتاید» اضافه شود، ممکن است نیاز به کاهش دوز انسولین (یا سایر داروهایی که ترشح انسولین را افزایش می دهند) باشد.

2.     کاهش وزن

مورد استفاده:

• وقتی کهBMI  مساوی یا بیش از 30 باشد.
• BMI مساوی یا بیشتر از 27 است، اما دست کم یک بیماری مربوط به اضافه وزن، مانند فشار خون بالا یا چربی خون نامتعادل نیز موجود باشد.
• اگر BMI مساوی یا بیشتر از 27 است و دیابت نوع 2 به همراه هم وجود دارد و به ویژه با بیماری قلبی عروقی ناشی از تصلب شرائین همراه است، گزینه های مناسب تر از «لیراگلوتاید» وجود دارد.

هشدار:

• استفاده از داروی «لیراگلوتاید» در بیماران با سابقه برخی انواع سرطان تیروئید در خود یا خانواده و یا سابقه برخی سرطان های غدد درون ممنوع است.
• استفاده از «لیراگلوتاید» در بیماران با سابقه تمایل یا اقدام به آسیب به خود ممنوع است.
• استفاده از «لیراگلوتاید» در دوران بارداری و شیر دادن به نوزاد ممنوع است.
• اگرچه چاقی احتمال نازائی را زیاد می کند و کاهش وزن قبل از بارداری نتیجه را بهتر می کند، اما در بیماران مبتلا به دیابت، قبل از اقدام به بارداری باید «لیراگلوتاید» قطع شود. در مدت استفاده از این دارو نیز باید روش های پیشگیری از بارداری استفاده شود.
• اگر تغییری در خلق یا رفتار (مانند افزایش افسردگی یا افکار آسیب به خود) مشاهده شد، به پزشک اطلاع داده شود.
• اگر پس از استفاده، تعداد ضربان قلب در حالت استراحت افزایش یافت، باید داروی «لیراگلوتاید» قطع شود.
• اگر تا 12 هفته پس از مصرف، کمترین میزان دوز قابل تحمل یا 16 هفته پس از شروع درمان، 4 تا 5 درصد وزن پایه کاهش پیدا نکرده باشد، داروی «لیراگلوتاید» باید قطع شود.
• در کودکان اگر پس از 12 هفته استفاده منظم از «لیراگلوتاید»، دست کم یک واحد کاهش درBMI  دیده نشود، دیگر امکان پاسخ بعید است و باید دارو قطع شود.

آزمایش ها و توجهات لازم:

• قند خون، HbA_1c ، کارکرد کلیه، کارکرد کبد و کیسه صفرا باید اندازه گیری شود.
• مراقب علائم التهاب پانکراس، افسردگی، افکار آسیب به خود، تغییر ضربان قلب، تغییر وزن بدن و علائم سرطان تیروئید، مانند توده گردنی، مشکل در بلع، نفس تنگی و خشونت صدای ماندگار باشیم.

نکته مهم:

-مارک های مختلف تجاری این دارو برای استفاده در بیماران دیابت نوع یک و دو متفاوت است.

دکتر «زیبا آقاملکی»، کارشناس مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز