در زمان جنگ، به دلیل عوامل مختلفی مانند انفجار، آتش ‌سوزی و فعالیت ‌های صنعتی، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا می ‌تواند به طور قابل توجهی بیشتر و خطرناک‌تر باشد؛ افراد می‌ توانند با محدود کردن زمان حضور در فضای باز، به ویژه در نزدیکی منابع بالقوه آلودگی مانند مناطق جنگی یا آتش سوزی و با استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند ماسک، اقداماتی را برای کاهش مواجهه با آلودگی هوا انجام دهند؛ علاوه بر این، تمرکز بر کیفیت  هوای داخل خانه و به حداقل رساندن آلاینده‌ های داخلی، به ویژه در هنگام وقوع آلودگی زیاد در فضای باز، بسیار مهم است.

گام های عملی برای کاهش مواجهه با آلودگی هوا در شرایط ویژه 

• فاصله گرفتن از منبع آلاینده:

در صورتی که در نزدیکی محل سکونت شما انفجار یا آتش سوزی رخ داده است تا حد امکان تا کنترل شرایط از منطقه خارج شده و در مکان دیگری ساکن شوید؛ فاصله گرفتن از منبع آلاینده باعث رقیق شدن آلاینده در محیط و کاهش اثرات آن می شود.

• محدود کردن زمان حضور در فضای باز:

زمان صرف شده در فضای باز، به ویژه در نزدیکی مناطق درگیری یا فعالیت صنعتی را کاهش دهید.

• مناطق پاک ‌تر هوا را انتخاب کنید:

هنگامی که فعالیت در فضای باز ضروری است، مکان‌ هایی با کیفیت هوای بهتر، مانند پارک ‌ها یا مناطقی با ترافیک یا فعالیت صنعتی کمتر را انتخاب کنید.

• کیفیت هوای داخل خانه را بهبود بخشید:

پنجره‌ها و درها را به خصوص در دوره‌ هایی که آلودگی هوای بیرون زیاد است بسته نگه دارید و درزهای آن را بپوشانید و در صورت امکان از دستگاه ‌های تصفیه هوا استفاده کنید؛ به یاد داشته باشید در این شرایط استفاده از سیستم های تهویه که هوای بیرون را به داخل خانه هدایت می کند مناسب نیست و ورود هوای آلوده به داخل باید به حداقل برسد؛ استفاده از یک پارچه مرطوب در جلو ورودی هوا می تواند مقداری از بار آلودگی را کم کند.

• کاهش منابع آلودگی داخلی:

فعالیت ‌هایی را که می‌ توانند کیفیت هوای داخل خانه را بدتر کنند، مانند روشن کردن شمع، بخاری، سیگار کشیدن، پخت و پز و یا استفاده از برخی محصولات تمیزکننده را به حداقل برسانید.

• از تجهیزات حفاظت فردی استفاده کنید:

استفاده از ماسک را به خصوص زمانی که کیفیت هوای بیرون پایین است، برای فیلتر کردن آلاینده ‌ها در نظر بگیرید؛ ماسک انتخابی و فیکس و محکم بودن آن با توجه به نوع آلاینده مهم است؛ ماسک های کارترجی بهترین گزینه می ­باشد و در صورت عدم دسترسی ماسک های FFP3  و FFP2 با لایه میانی کربن فعال گزینه های مناسبی به شمار می روند؛ ماسک های جراحی و N95 برای کاهش مواجهه با ذرات معلق هوا نیز قابل استفاده است؛ لازم به ذکر است در صورت انجام حمله شیمیایی توسط دشمن، باید از ماسک های مخصوص و یا دستگاه های حمایت تنفسی فشار مثبت استفاده شود.

• زمان فعالیت بدنی را در نظر بگیرید:

از فعالیت شدید در فضای باز در دوره ‌های آلودگی بالا خودداری کنید، زیرا این امر می ‌تواند استنشاق آلاینده‌ های مضر را افزایش دهد.

• تهویه خودرو را انجام دهید:

در صورتی که مجبور به استفاده از خودرو هستید، شیشه ها را بالا بکشید و سیستم تهویه خوردو را به گونه ای تنظیم کنید که هوای داخل کابین گردش داشته باشد و از بیرون وارد نشود؛ در صورتی که خودرو سیستم تصفیه هوا دارد از آن استفاده نمایید.

• از منابع خاص آلودگی آگاه باشید:

درک کنید که آلاینده ‌های مختلف منابع متفاوتی دارند (مثلاً انفجار، مواد در حال سوختن، حمله شیمیایی) و رفتار خود را بر اساس آن تنظیم کنید.

• از جمعیت ‌های آسیب ‌پذیر حمایت کنید:

کودکان، افراد مسن و افراد دارای بیماری‌ های تنفسی بیشتر در معرض اثرات آلودگی هوا هستند و باید اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهند.

مهندس «علیرضا عباسی» کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز