تغذیه در دوران قبل از بارداری تاثیر زیادی بر روند بارداری دارد. به طوری که تغذیه نامناسب در دوران پیش از بارداری می تواند رشد و نمو جنین را تحت تاثیر قرار دهد؛ همچنین کمبود مواد مغذی در دوران قبل از بارداری می تواند موجب کاهش ذخایر مواد مغذی و تاثیر منفی بر باروری شود.

برای داشتن یک بارداری و زایمان ایمن، توصیه می شود بانوان موارد زیر را در نظر داشته باشند:

1.برنامه غذایی مناسب داشته باشید: رعایت سه اصل «تعادل»، «تناسب» و «تنوع» در این زمینه اهمیت دارد. یعنی در روز به مقدار کافی، متناسب و به شکل متنوع از انواع مواد غذایی در گروه های غذایی اصلی استفاده کند.

2. قبل از باردار شدن تا حد امکان وزن خود را به محدوده BMI طبیعی برسانید. در صورتی که BMI فرد کمتر از 5/18 یا بالاتر از 25 باشد، باید رژیم غذایی متناسب در نظر گرفته شود.

3 .از سه ماه قبل از بارداری تا پایان بارداری، روزانه یک عدد قرص ترکیبی اسید فولیک و ید، مطابق دستورالعمل مصرف کنید. مصرف اسید فولیک قبل از بارداری، از تولد نوزاد مبتلا به نقص لوله عصبی پیشگیری می کند. ید موجود در مکمل ترکیبی اسیدفولیک و ید، برای تامین میزان ید موردنیاز بدن و پیشگیری از هیپوتیروئیدی مادرزادی نوزاد ضروری است.

 4.در صورت وجود کم خونی قبل از بارداری بهتر است درمان صورت پذیرد. بسته به شدت آنمی میزان مصرف مکمل آهن متفاوت است. استفاده از منابع غذایی غنی از آهن در هنگام درمان کم خونی ضروری است.

5.در صورت ابتلا به دیابت و چاقی ( 30 ≤BMII ) لازم است کاهش وزن تا رسیدن به محدوده BMI طبیعی صورت گیرد. علاوه بر کنترل مرتب قند و چربی خون، مصرف غذاهای کم چرب و غنی از کربوهیدرات های مرکب با اندیس گلایسمی پائین و مصرف غذاهای حاوی فیبر و همچنین انجام منظم تمرین های ورزشی توصیه شود.

توصیه های تغذیه ای برای افراد لاغر با BMI کمتر از 18 و نیم 

• تنوع غذایی را رعایت کرده و از انواع گروه های غذایی اصلی شامل نان و غلات، سبزی ها، میوه ها، شیر و لبنیات و گروه گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها، به میزان توصیه شده استفاده شود.
• در وعده صبحانه از غذاهای پر انرژی مثل عسل، مربا و کره، سرشیر، خامه، ترکیب ارده و شیره انگور یا شیره خرما استفاده شود.
• علاوه بر سه وعده اصلی غذایی، از 2 یا 3 میان وعده استفاده شود.
• در میان وعده ها از بیسکوییت (ترجیح بر نوع ساده است)، شیر، بستنی، کلوچه، نان و پنیر، خرما، سیب زمینی پخته، میوه های تازه و خشک و انواع مغزها بادام، گردو، پسته، فندق استفاده شود.
• برای تحریک اشتها، از انواع چاشنی ها در طبخ غذاها استفاده شود.

توصیه های تغذیه ای برای افراد دارای اضافه وزن با BM  بیشتر از 25

• با استفاده از میان وعده ها، حجم غذا در وعده های اصلی را کاهش دهید.
• مصرف قند و شکر و خورا کی هایی مانند انواع شیرینی، شکلات، آب نبات، نوشابه های گازدار، شربت ها و آب میوه های صنعتی، مربا، عسل و مواردی از این دست را بسیار محدود کنید.
• از مصرف زیاد نان، برنج و ما کارونی خودداری کنید.
• نان مصرفی باید از آرد سبوس دار تهیه شده باشد (نان سنگک، نان جو و..) و در عوض نان های فانتزی مثل انواع باگت و نان ساندویچی به میزان کمتری مصرف شود.
• شیر و لبنیات مصرفی از نوع کم چرب انتخاب شود.
• گوشت را تا حد امکان چربی گرفته و مرغ و ماهی را بدون پوست مصرف کنید.
• از مصرف فرآورده های گوشتی پرچربی مثل سوسیس، کالباس، همبرگر، کله پاچه و مغز خودداری کنید.
• به جای گوشت قرمز، بیشتر از گوشت های سفید، به ویژه ماهی استفاده کنید.
• مصرف سالاد و یا سبزی ها، قبل یا همراه با غذا توصیه می شود.
• روغن مصرفی را از انواع مایع گیاهی انتخاب کنید.
• غذاها را بیشتر به شکل آب پز و بخارپز و یا تنوری، تهیه و مصرف کنید.
• از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده پرهیز شود.

«زهرا قریب مطلق»، کارشناس تغذیه واحد بهبود تغذیه شبکه بهداشت و درمان قادراباد