تاب‌ آوری به معنی توانایی فرد برای مقابله، سازگاری و بازیابی سریع از فشارها و مشکلات زندگی است؛ این توانایی در شرایط بحران، مانند جنگ، بلایای طبیعی، بیماری ‌های همه ‌گیر و سایر شرایط سخت، اهمیت ویژه ‌ای پیدا می ‌کند. زنان به دلیل نقش ‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیستی خاص خود، در معرض چالش‌ ها و آسیب‌ های بیشتری قرار دارند و بنابراین افزایش تاب ‌آوری در آنان اهمیت زیادی دارد.

اهمیت تاب ‌آوری در زنان در شرایط بحران

حفظ سلامت روانی و جسمانی: تاب ‌آوری به زنان کمک می ‌کند تا در مواجهه با فشارهای روحی و روانی ناشی از بحران‌ ها، سلامت روانی خود را حفظ کرده و از بروز افسردگی، اضطراب و استرس مزمن جلوگیری کنند.

توانمندسازی و استقلال: زنان تاب ‌آور قادرند بهتر تصمیم ‌گیری کنند، از منابع موجود بهره ببرند و نقش فعال ‌تری در خانواده و جامعه داشته باشند.

حمایت از خانواده و جامعه: زنان به ‌عنوان محور خانواده، در شرایط بحرانی نقش مهمی در حمایت از فرزندان و سایر اعضای خانواده دارند؛ تاب ‌آوری آنان به حفظ انسجام و امنیت خانواده کمک می‌کند.

کاهش آسیب ‌پذیری: تاب ‌آوری باعث می ‌شود زنان کمتر در معرض آسیب ‌های اجتماعی مانند خشونت خانگی، فقر و بی ‌ثباتی قرار گیرند.

عوامل مؤثر در تقویت تاب‌آوری زنان

پشتیبانی اجتماعی: وجود خانواده، دوستان و گروه‌ های حمایتی باعث تقویت تاب ‌آوری می ‌شود.

آموزش و مهارت‌ها: آموزش مهارت‌ های مقابله‌ ای، مدیریت استرس و حل مسئله نقش مهمی در افزایش تاب‌ آوری دارد.

سلامت جسمانی: حفظ سلامت جسمی با تغذیه مناسب، ورزش و مراقبت ‌های پزشکی به تاب ‌آوری کمک می ‌کند.

اعتقادات و باورهای معنوی: باورهای دینی و معنوی می ‌تواند به زنان در مقابله با مشکلات روحیه و امید ببخشد.

توانمندسازی اقتصادی: استقلال مالی باعث افزایش اعتماد به نفس و کاهش وابستگی می‌ شود.

راه‌ های ایجاد و افزایش تاب ‌آوری در زنان

یادگیری مهارت‌های روانی- اجتماعی: شرکت در کارگاه ‌ها و دوره‌ های آموزشی برای یادگیری مهارت ‌هایی مانند مدیریت هیجان، حل مسئله، ارتباط موثر و کنترل استرس.

ایجاد شبکه ‌های حمایتی: تشویق زنان به تشکیل گروه ‌های حمایتی و مشارکت در فعالیت ‌های اجتماعی برای افزایش پشتیبانی روانی و اجتماعی.

ارتقای سلامت جسمانی: ترویج سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و دسترسی به خدمات سلامت.

تقویت استقلال اقتصادی: آموزش مهارت ‌های فنی و حرفه‌ای و ایجاد فرصت‌های اشتغال برای زنان.

حمایت از سلامت روان: دسترسی به مشاوره و خدمات روانشناسی در مواقع بحران.

ترویج باورهای مثبت و معنوی: تشویق به تفکر مثبت، امید و بهره‌ گیری از منابع معنوی برای مقابله با سختی ها

دکتر «لیلا قهرمانی» عضو هیات علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز